Cukrzyca to epidemia XXI wieku. Tak nazywa ją ONZ. Z roku na rok liczba zachorowań na cukrzycę rośnie lawinowo na całym świecie. Dzieje to zarówno w Polsce, jak i w krajach azjatyckich. Dlaczego np. chudzi, jak piórko Chińczycy chorują na cukrzycę podobnie, jak otyli Europejczycy? Jak pandemia koronawirusa wpłynęła na rozwój tej choroby? Najnowsze badania wskazują, że otyły jest co czwarty Polak. Chorych może więc przybywać nadal.
Cukrzyca w Europie. Winna nie jest tylko otyłość
Współczesna medycyna wyróżnia trzy najczęstsze formy cukrzycy: cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2 i cukrzycę ciążową. Od zawsze uważano, że cukrzyca typu 2 ma silny związek z nadwagą i otyłością. Europejskie Stowarzyszenie Badań nad Cukrzycą w swoich ostatnich badaniach doszło do rewolucyjnych wniosków. Okazuje się, że cukrzycy typu 2 nie wywołuje otyłość, a zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej. Trzeba jednak dodać, że utrata wagi może pomóc w remisji choroby. Wiąże się to jednak nie tyle z liczbą zbędnych kilogramów, co właśnie z ilością tłuszczu w organizmie. Niezmiennie ruch więc pomaga w walce z cukrzycą.
Wyniki najnowszych badań zostały zaprezentowane na spotkaniu Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Cukrzycą (EASD) we wrześniu 2021 roku. Naukowcy wykazali, że wbrew pozorom osoby o normalnej wadze z cukrzycą typu 2 mogą „cofnąć” chorobę poprzez utratę wagi. Każdy z nas ma własny „próg tkanki tłuszczowej”, do którego nasze ciało samo potrafi sobie z nią poradzić. Po jego przekroczeniu istnieje zagrożenie, że może się rozwinąć np. cukrzyca typu 2.
Cukrzyca a BMI
W sumie w badaniu wzięło udział 12 mężczyzn i kobiet z cukrzycą typu 2, o wadze ciała mieszczącej się w normie. Ich średni BMI wynosił 24,5. Nadwagę diagnozuje się przy BMI między 25 a 30, otyłość to BMI powyżej 30.
Przez kilka tygodni ochotnicy stosowali ścisłą dietę, jedząc niskokaloryczne zupy i koktajle oraz spożywając nie więcej niż 800 kalorii dziennie. 8 z 12 uczestników osiągnęło remisję po utracie 10-15 proc. masy ciała. Średnio było to około 8 kg w trakcie całej kuracji.
Zobacz rozmowę o zdrowym żywieniu w Wirtualnym Klubie Medycznym [WIDEO]
Badania wykazały też, że u pacjentów znacząco spadła ilość tłuszczu w wątrobie i trzustce oraz poziom trójglicerydów w osoczu (z 1,6 mmol/L do 1 mmol/L, czyli poziomu porównywalnego z osobami zdrowymi). Jak zaznacza kierownik badań z ramienia Newcastle University, prof. Roy Taylor – odkrycie te wyraźnie pokazuje, że utrata masy ciała może być korzystna w przypadku cukrzycy typu 2 nawet u osób bez nadwagi.
Cukrzyca w Polsce. „Ludzie za dużo jedli”
My natomiast o badaniach na temat cukrzycy rozmawialiśmy z prof. Grzegorzem Dzidą z Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego – specjalistą chorób wewnętrznych.
Svitlana Slyvchenko, Wirtualny Klub Medyczny: Panie profesorze, czy utrata wagi faktycznie może być skuteczna w leczeniu cukrzycy typu 2?
Grzegorz Dzida: Generalnie u części pacjentów z cukrzycą typu 2 choroba wynika z otyłości. Niektórzy określają ją mianem łagodnej cukrzycy związanej właśnie z otyłością. W przypadku tych pacjentów po utracie odpowiedniej procentowo masy ciała od 10 do 15 proc. – cukrzyca przechodzi w stan remisji. Jest to nie wielka grupa pacjentów. Większość ma cięższą formę choroby i u nich redukcja masy ciała nie tyle doprowadzi do remisji, co jedynie do wyrównania cukrzycy.
Dlaczego chudzi Azjaci chorują na cukrzycę?
Czy tylko ludzie z nadwagą lub otyli mogą być chorzy na cukrzycę typu 2? Czy można po prostu być za grubym dla swojego organizmu?
Powiedzenie to jest jak najbardziej prawdziwe. Szczególnie możemy zauważyć to u Azjatów. Chociaż Azjaci nie spełniają kryteriów otyłości WHO, to mają jednak cukrzycę. Wynika to z rodzaju otłuszczenia narządów. Kiedy osoba ma mało tkanki tłuszczowej podskórnej, to przy spożyciu za dużej ilości energii, tłuszcz odkłada się nie w tkance, lecz w narządach wewnętrznych, takich jak wątroba, serce lub też mięśnie. To może doprowadzić do cukrzycy.
Ale generalnie odchudzanie przy cukrzycy jest plusem?
Utrata kilku kilogramów będzie korzystna zawsze. Natomiast najbardziej skuteczne jest to w tak zwanym stanie przedcukrzycowym, zanim jeszcze choroba da o sobie znać. Właśnie wtedy rygorystyczna dieta, wysiłek fizyczny zapobiegają także cukrzycy oraz, co ważne, dalszym jej powikłaniom. Jednak w przypadku pacjentów już z zaawansowaną chorobą zbyt intensywna aktywność fizyczna, jak i nawet ścisła dieta – mogą być powodem zwiększenia śmiertelności.
Czy widać różnice w wieku diagnozowanych pacjentów?
W ostatnich latach rozpoznajemy cukrzycę typu 2 u coraz młodszych osób. Jeżeli jeszcze 20 lat temu w większości chorowały osoby powyżej 50. roku życia, to ostatnio rozpoznajemy cukrzycę u osób w wieku 30-40 lat. Zjawisko to szczególnie nasiliło się w okresie pandemii koronawirusa, kiedy wszyscy sporo jedliśmy i mało się do tego poruszaliśmy.
Dowiedz się więcej z Wirtualnego Klubu Medycznego:
- Podagra: Jak uchronić się przed atakiem dny [PORADNIK]
- Natura i kontakt z przyrodą są niezbędne dla ciała i umysłu
- Biobank Łukasiewicz: bezpłatny pakiet badań serca i cukrzycy
Autorka: Svitlana Slyvchenko, Wirtualny Klub Medyczny.